Jak działa gramofon?
Spis treści:
Trudno uwierzyć, że gramofon ma już prawie sto pięćdziesiąt lat… i wrócił do łask! Do niedawna te aparaty były synonimem zdartej płyty, ale dziś, dzięki DJ-om i nowym technologiom, trwa ich renesans. Gramofony Audio Technica oraz inne współczesne konstrukcje oferują niepowtarzalną, doskonałą jakość dźwięku. Od lat kojarzą się z elegancją albo nocnym klubem, pozwalając artystom na powrót do korzeni.
Polecane gramofony
W jaki sposób działa gramofon?
Twój nowoczesny gramofon Denon wywodzi się od wynalazku Thomasa Edisona: fonografu, czyli aparatu do nagrywania dźwięku, pierwotnie na woskowych cylindrach. Za twórcę gramofonu jest uważany urodzony w Niemczech Emil Berliner. To on wprowadził płyty — początkowo szklane, potem wykonane z żywicy zwanej szelakiem, a w końcu winylowe. Do dziś mówimy o „dyskach”, nawet jeśli album jest tylko cyfrowy.
Każdy gramofon: Pioneer, Blaupunkt, czy Pro-Ject działa tak samo. Czarna płyta obraca się wokół własnej osi. W rowkach na jej powierzchni są nierównomierności. Igła gramofonu jest bardzo czuła, więc drga, krążąc w rowku. To wzbudza sygnał elektryczny, który trafia do przedwzmacniacza. Odpowiednia częstotliwość drgania membrany generuje dźwięk. Kiedyś wykorzystywano pokrywę jako pudło rezonansowe, dziś potrzebujesz zewnętrznych głośników.
Aby winylowy krążek obracał się, potrzebuje napędu. Niegdyś był on sprężynowy – kręcąc korbą, użytkownik nakręcał maszynerię i wprawiał płytę w ruch. Gramofony retro czasem mają korbkę, ale na ogół jest ona tylko dekoracyjna. Potem pojawiły się modele elektryczne wymagające podłączenia do sieci. Dziś nowoczesne odtwarzacze wykorzystują niewielkie baterie litowo-jonowe, działające przez długi czas po naładowaniu.
Budowa gramofonu
Płyta musi obracać się ze stałą prędkością i utrzymywać regularne obroty. Odchylenia od tego tempa oznaczają zakłócenia dźwięku. Istnieje kilka różnych rodzajów napędu, ale najpopularniejsze są dziś paskowy i bezpośredni. Ten pierwszy przypomina trochę działanie paska klinowego w samochodzie. Pas jednak szybko ulega zużyciu i często trzeba dbać o jego odpowiednie napięcie. Tańsze gramofony Lenco często działają w ten sposób.
To właśnie napęd bezpośredni odpowiada za obecny renesans winylowych odtwarzaczy. Nowoczesny elektryczny silniczek jest podłączony bezpośrednio do talerza bez przekładni – gdy oś silnika się obraca, dysk też się kręci. Elektroniczne układy pozwalają DJ-om na precyzyjną kontrolę prędkości obrotów płyty. Aby Twój gramofon Bluetooth dobrze działał, motor nie może generować wibracji, które zakłóciłyby dźwięk.
Napęd zębatkowy (przekładniowy) wyszedł z użycia w latach 70. zeszłego wieku. Można go czasem spotkać w przenośnych urządzeniach lub przestarzałych maszynach, nowe gramofony retro z niego nie korzystają. Za to prototypowe napędy magnetyczne działają tak jak superszybkie pociągi: poruszają talerzem, unoszącym się nad gramofonem na poduszce powietrza. Brak tutaj łożysk ani tarcia, w każdej chwili możesz zatrzymać płytę.
Igła stanowi też ważny element gramofonu — jej rodzaj i jakość wpływa na prawidłowy odczyt muzyki. Dwa główne modele wkładek z igłą stosowane dziś to MM i MC. Tańszy adapter MM oznacza „moving magnet”: przewodząca cewka stoi w miejscu, a wibrujący magnes się porusza. Ta opcja jest przystępniejsza cenowo, korzystają z niej np. gramofony Audio Technica średniej klasy. Typ MC ma ruchomą zwojnicę, a magnetyczne części są wbudowane we wkładkę.
Podstawowa konfiguracja gramofonu
Odpowiednia konfiguracja gramofonu zajmuje czas, jednak można dzięki niej zyskać niepowtarzalną jakość dźwięku. To, jak skonfigurować np. gramofon Teac opisano w instrukcji, ale większość urządzeń wymaga podobnych zabiegów. Pierwszym krokiem jest umieszczenie gadżetu w odpowiednim miejscu — te odtwarzacze są bardzo podatne na wibracje, dlatego nie powinny stać obok innych pracujących maszyn. Ideałem będzie osobna szafka lub podwieszana półka.
Zanim zaczniesz cieszyć się świetną muzyką, musisz sprawdzić, czy sprzęt jest odpowiednio wypoziomowany. Przydatna będzie poziomica: dostosuj regulowane nóżki tak, by osiągnąć idealną równowagę. Na ogół to ostatnia rzecz do zrobienia samemu. Dobre gramofony: Dual, Pro-Ject lub Denon mają od razu zainstalowane i wyregulowane ramiona i osadzoną wkładkę z igłą. Samodzielna kalibracja tych elementów stanowi czasochłonny i skomplikowany proces.
Najtrudniejszy w obsłudze i kalibracji jest klasyczny odtwarzacz manualny. Płytę wkłada się do urządzenia i trzeba samodzielnie ustawić ramię i igłę, ryzykując uszkodzenie winylu. Musisz pamiętać, by po zakończeniu słuchania, wyłączyć gadżet. To pozwala Ci jednak samemu wybrać, od którego momentu muzyka ma być odtwarzana. Gramofony retro tego typu są najbardziej kosztowne, ale również klasyczne i niezawodne.
Gramofon automatyczny jest prawdopodobnie najłatwiejszy w obsłudze. Igła i ramię ustawiają się same, a użytkownik musi tylko umieścić płytę na talerzu. Gramofony Dual tego typu mają np. funkcję ciągłego odtwarzania (umożliwiającą zapętlenie muzyki). Często dostępne są też urządzenia półautomatyczne, które nie wyłączą się bez ingerencji człowieka, ale podnoszą adapter po zakończeniu odtwarzania muzyki.
Co jeszcze warto wiedzieć o działaniu gramofonu?
Można wyróżnić trzy odmiany igieł do gramofonów: sferyczne, eliptyczne i gładkie. Najbardziej powszechne i niedrogie są te pierwsze, choć nie radzą sobie dobrze z największym zakresem częstotliwości – gramofon Bluetooth ze słuchawkami może z nich korzystać. Igły eliptyczne zapewniają wyższą jakość dźwięku, bo lepiej wnikają w rowki płyty. Za to ostatnie adaptery oferują niezrównaną precyzję, bo mają większą powierzchnię.
Igły na ogół mają diamentową głowicę, sprawiającą, że są one niezwykle wytrzymałe. Należy jednak pamiętać, że jest to część, która może ulec zużyciu i wkładka musi być wymieniana co jakiś czas. Typowa żywotność igieł wynosi 2000 – 4000 godzin. W urządzeniach z adapterami MM jak typowy gramofon Pro-Ject dobrej klasy można szybko samemu wymienić igłę, ale samodzielna wymiana wkładki MC musi zostać przeprowadzona przez profesjonalistę.
Wiele współczesnych gadżetów tego typu jest naszpikowanych elektroniką. Gramofon Bluetooth najczęściej ma złącze USB, czasem też funkcje radia, czytnik kart pamięci, odtwarzacz kaset magnetofonowych albo płyt CD. To wszystko zwiększa cenę urządzenia. Często dysponują też funkcją ripowania — pozwalają na konwertowanie płyt winylowych do formatu mp3. Oczywiście, jeśli doceniasz płyty winylowe za jakość dźwięku, możesz w ogóle nie tego potrzebować.
Można sądzić, że gadżety odtwarzające dźwięk z płyt winylowych muszą bezpowrotnie odejść do lamusa w dobie telefonów komórkowych i innych serwisów streamujących muzykę. Jednak czasy się zmieniły. Gramofon Denon lub inne uznane marki możesz znaleźć w każdym sklepie z elektroniką. Nawet gramofony retro nie mają wiele wspólnego ze swoimi przestarzałymi przodkami, ale nadal zapewniają doskonałą rozrywkę i dźwięk.
Znajdziesz w Morele
Wieże - Gramofony z głośnikami - Gramofony z przedwzmacniaczem - Gramofony z radiem - Głośniki Bluetooth
Komentarze (0)